मुंबई | २७ मे २०२५ — “स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर हे केवळ एक व्यक्तिमत्त्व नव्हे, तर एक विचारप्रवाह, एक चळवळ, एक संघटना आहेत,” असे गौरवोद्गार स्वातंत्र्यवीर सावरकर अभ्यास व संशोधन केंद्राच्या उद्घाटनप्रसंगी मान्यवरांनी काढले. या केंद्राचे उद्घाटन आज मुंबईत भव्य समारंभात पार पडले. या उपक्रमामुळे सावरकरांच्या देशभक्तीपूर्ण विचारांचा प्रसार आणि नव्या पिढीपर्यंत पोहोचवण्याचा एक ऐतिहासिक टप्पा गाठला गेला आहे.
सावरकर अभ्यास व संशोधन केंद्राचे भव्य उद्घाटन
मुंबईतील ऐतिहासिक ठिकाणी उभारण्यात आलेल्या स्वातंत्र्यवीर सावरकर अभ्यास व संशोधन केंद्राचे उद्घाटन २७ मे रोजी सावरकर जयंतीनिमित्त करण्यात आले. या केंद्रात सावरकरांच्या साहित्याचा अभ्यास, तत्त्वज्ञानाचा प्रचार, आणि आधुनिक भारताच्या राष्ट्रनिर्माणात त्यांनी दिलेल्या योगदानाचे संशोधन होणार आहे.
सावरकर – विचारांचे विद्यापीठ
सावरकर हे स्वातंत्र्यवीर तर होतेच, पण ते भाषाशास्त्रज्ञ, इतिहासकार, कवी, साहित्यिक आणि समाजसुधारकही होते.
“त्यांची दूरदृष्टी, वैज्ञानिक दृष्टिकोन, सामाजिक समतेचा आग्रह, आणि क्रांतिकारक वृत्ती आजही प्रेरणादायी आहे,” असे मत प्रमुख वक्त्यांनी मांडले.
अभ्यास केंद्रात त्यांच्या २ हजारांहून अधिक पत्रव्यवहारांची प्रत, दुर्मीळ ग्रंथसंग्रह, सावरकरांवरील चित्रपट, ऑडिओ-व्हिडिओ अभिलेखने उपलब्ध करण्यात आली आहेत.
सामाजिक सलोखा आणि राष्ट्रभक्तीचा संगम
सावरकरांनी केवळ स्वातंत्र्यासाठी लढा दिला नाही, तर जात-पातमुक्त भारत, स्त्री-पुरुष समानता, विज्ञानाधिष्ठित समाज या बाबतीतही मोलाचे योगदान दिले.
“सावरकर हे समतेचे पुरस्कर्ते होते. ते हिंदू-मुस्लिम ऐक्याच्या पाठीशी होते. ते ‘शक्तिशाली भारत’ या संकल्पनेचे मूर्तिमंत उदाहरण होते,” असे मत एक अभ्यासक म्हणाले.
आधुनिक भारतासाठी प्रेरणास्रोत
युवा पिढीला सावरकरांच्या विचारातून दिशा मिळावी म्हणून विविध शैक्षणिक कार्यशाळा, निबंध स्पर्धा, वक्तृत्व स्पर्धा यांचे आयोजन या केंद्रात नियमितपणे केले जाणार आहे.
“स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांचा विचार हा कालातीत आहे. तो केवळ इतिहास नाही, तर वर्तमान आणि भविष्य घडवणारा आहे,” असे वक्तव्य प्रमुख इतिहासकारांनी यावेळी केले.
विशेष आकर्षण
सावरकरांच्या जीवनावर आधारित डिजिटल म्युझियम
‘ज्योतिपर्व’ – दीप प्रज्वलन समारंभ व देशभक्तिपर गीतांचा कार्यक्रम
संशोधन करणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी फेलोशिप योजना
सावरकर साहित्याचे अनुवादित खजिने
जनतेची प्रतिक्रिया
मुंबईकरांनी या उद्घाटन सोहळ्याला उस्फूर्त प्रतिसाद दिला. हजारोंच्या संख्येने लोकांनी उपस्थिती लावून सावरकरांच्या स्मृतीप्रती कृतज्ञता व्यक्त केली.
“सावरकर केंद्र नव्या पिढीच्या राष्ट्रनिर्मितीचा आधार ठरेल,” असे एका तरुण अभ्यासकाने नमूद केले.
स्मरणीय समारोप
“स्वातंत्र्यवीर सावरकर हे एक विचार आहेत, जे समाजाला जागृत ठेवतात. त्यांचे योगदान विसरणे म्हणजे इतिहासाला नाकारणे होय. हे केंद्र म्हणजे त्यांचे विचार नव्या युगात रुजवण्याची सुरुवात आहे!”
