पुण्यात पहिल्यांदाच भीक मागणाऱ्यांसाठी रोजगार व प्रशिक्षण केंद्र – ‘मध्यरात्रीचे सूर्य’ उपक्रमाने सामाजिक परिवर्तनाची नवी दिशा!

पुणे शहराने समाजातील दुर्लक्षित घटकांसाठी ऐतिहासिक पाऊल उचलले आहे. भीक मागणाऱ्या लोकांसाठी विशेष प्रशिक्षण व रोजगार केंद्र सुरू करण्यात आले असून, या केंद्राचे नाव ‘मध्यरात्रीचे सूर्य’ (Midnight Sun) असे आहे. हे केंद्र बिबवेवाडी-कोंढवा रोड येथे उभारण्यात आले असून, याच्या माध्यमातून भीक मागणाऱ्या नागरिकांना जीवनातील नवा मार्ग मिळणार आहे.

डॉ. अभिजित सोनवणे आणि डॉ. मनीषा सोनवणे यांचा अभिनव उपक्रम

हा उपक्रम डॉ. अभिजित सोनवणे आणि त्यांची पत्नी डॉ. मनीषा सोनवणे यांनी सुरू केला आहे. डॉ. अभिजित सोनवणे हे गेल्या अनेक वर्षांपासून रस्त्यावर राहणाऱ्या आणि भीक मागणाऱ्या लोकांचे मोफत उपचार करत आहेत. भीक मागणाऱ्या लोकांकडे कोणतीही शैक्षणिक पात्रता किंवा रोजगार मिळवण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये नसतात. त्यामुळे कोणीही त्यांना काम देत नाही. तसेच, बहुतेक जणांकडे आवश्यक ओळखपत्रे नसल्यामुळे सरकारी योजनांचा लाभ घेता येत नाही. ही परिस्थिती बदलावी, या उद्देशाने त्यांनी हे केंद्र सुरू केले आहे.

2500 चौरस फूट जागेत उभारले केंद्र

सामाजिक कार्यकर्ते आणि दानशूर व्यक्तींच्या मदतीने हे केंद्र सुरू करण्यात आले आहे. दानिशभाई शहा या समाजसेवकाने बिबवेवाडीत 2500 चौरस फूट जागा या उपक्रमासाठी दिली आहे.

५० भिकाऱ्यांना दिले विशेष प्रशिक्षण

पुणे आणि पिंपरी-चिंचवडमध्ये ३५०० हून अधिक भिकारी आहेत. डॉ. सोनवणे यांनी या ठिकाणांहून ५० भिकाऱ्यांची निवड करून त्यांना प्रशिक्षण द्यायला सुरुवात केली आहे.

फुलांपासून सुरू होणारा रोजगार!

बहुतेक भिकाऱ्यांना मंदिरे, चर्च, गुरुद्वारे आणि मशिदींमध्ये अर्पण केलेली फुले गोळा करण्याचे काम देण्यात आले आहे. हे फुले गोळा केल्यानंतर त्यांना दररोज १५० रुपये मोबदला दिला जाणार आहे.

पर्यावरणपूरक उद्योगाची उभारणी

मंदिर आणि धार्मिक स्थळांवर वाहिलेली फुले बहुतेक वेळा कचऱ्यात, नद्यांमध्ये किंवा इतर पाण्याच्या स्रोतांमध्ये टाकली जातात. त्यामुळे जलप्रदूषण आणि कचऱ्याची समस्या निर्माण होते. आता हीच फुले भिकारी संकलित करून केंद्रात आणतील. येथे फुलांचे वेगळे विभाग करण्यात येतील आणि त्यांना वाळवून पावडर तयार केली जाईल.

औषध कंपन्यांकडून मागणी

ही पावडर औषध कंपन्यांना विकली जाणार आहे, कारण औषध कंपन्या विविध क्रीम्स आणि सौंदर्यप्रसाधनांच्या निर्मितीसाठी या प्रकारच्या नैसर्गिक घटकांची आवश्यकता असते. यामधून मिळणारा नफा हा भिकाऱ्यांना पगार देण्यासाठी वापरण्यात येणार आहे.

अन्य रोजगार संधी उपलब्ध!

याशिवाय, केंद्रामध्ये कॉटन बॅग तयार करणे, लिक्विड वॉश बनवणे यांसारख्या विविध प्रशिक्षण कार्यशाळा देखील घेतल्या जाणार आहेत. या उत्पादनांची विक्री करून भिकाऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वयंपूर्ण बनवण्याचा प्रयत्न केला जाणार आहे.

सप्टेंबर २०२५ पर्यंत ५०० भिकाऱ्यांना रोजगार देण्याचे उद्दिष्ट

या उपक्रमाचा पुढील टप्प्यात विस्तार करून ५०० भिकाऱ्यांना सामावून घेण्याची योजना आखली जात आहे. “जर नागरिकांनी मदतीसाठी पुढाकार घेतला, तर पुणे शहर भीक मुक्त करण्याचे आमचे स्वप्न नक्कीच पूर्ण होईल,” असे डॉ. मनीषा सोनवणे यांनी सांगितले.

भिकाऱ्यांचे मत – “आता आमच्यासाठी नवा सूर्य उगवला!”

या उपक्रमामुळे अनेक भिकाऱ्यांना आत्मनिर्भर बनण्याची संधी मिळाली आहे. “मी डॉक्टरांना धन्यवाद देतो. त्यांनी आम्हाला कमावण्याची आणि आत्मसन्मानाने जगण्याची संधी दिली आहे. मी मेहनत करून आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी होईल,” असे एका लाभार्थीने सांगितले.

हा केवळ एक उपक्रम नाही, तर समाज बदलण्याची सुरुवात आहे!

पुणे शहरात सुरू झालेल्या या ऐतिहासिक उपक्रमामुळे सामाजिक परिवर्तनाच्या नव्या पर्वाची सुरुवात झाली आहे. भविष्यात भीक मागणाऱ्या लोकांसाठी रोजगारनिर्मिती आणि कौशल्यविकास केंद्रे संपूर्ण महाराष्ट्रात उभारली जाऊ शकतात.