स्पेसएक्सने रविवार, १३ ऑक्टोबर २०२४ रोजी आपल्या स्टारशिप रॉकेटचे पाचवे आणि आतापर्यंतचे सर्वात धाडसी प्रक्षेपण यशस्वीरित्या पार पाडले. तब्बल ४०० फूट (१२१ मीटर) उंचीचा हा महाकाय रॉकेट टेक्सासच्या दक्षिणेकडील भागातील प्रक्षेपण स्थळावरून सूर्योदयाच्या वेळी प्रक्षेपित करण्यात आला. विशेषतः या प्रक्षेपणात एक अभूतपूर्व घटना घडली – स्पेसएक्सने यांत्रिक हातांच्या मदतीने रॉकेट बूस्टरला परत पृथ्वीवर येताना यशस्वीपणे पकडले.
या पाचव्या उड्डाणात, स्टारशिपने आकाशात उंच भरारी घेतली, आणि तिचा मार्ग मेक्सिकोच्या खाडीवरून गेला. मागील चार उड्डाणांमध्ये स्टारशिपने विविध अडचणींना तोंड दिले होते आणि उड्डाणानंतर रॉकेट नष्ट झाले होते, काही उड्डाणे समुद्रात अपघाताने धडकल्याने संपली होती. मात्र, या नवीन उड्डाणात सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे बूस्टरच्या यशस्वी पुनर्प्राप्तीचा प्रयोग, ज्यामध्ये स्पेसएक्सने आपल्या अत्याधुनिक यांत्रिक हातांच्या मदतीने परत येणारा बूस्टर रॉकेट सुरक्षितपणे पकडला.
या यशस्वी प्रयत्नाचे मोठे महत्त्व आहे, कारण अंतराळ मोहिमांमध्ये पुन्हा वापरण्याजोग्या तंत्रज्ञानाचा वापर होणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे केवळ उड्डाणांचा खर्च कमी होणार नाही, तर अंतराळ उद्योगातील भविष्यातील मोहिमा अधिक सुलभ आणि कमी खर्चिक होतील. पुनर्प्राप्ती प्रक्रिया यशस्वी झाल्याने, अंतराळ तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात स्पेसएक्सने आणखी एक मोठे पाऊल उचलले आहे.
स्पेसएक्सने या आधी चार वेळा स्टारशिप रॉकेटचे प्रक्षेपण केले होते, परंतु सर्वच उड्डाणांमध्ये काही तांत्रिक अडचणी येऊन ते रॉकेट नष्ट झाले होते. मात्र, जून २०२४ मध्ये करण्यात आलेले चौथे उड्डाण हे आतापर्यंतचे सर्वात यशस्वी ठरले होते, कारण त्या वेळी स्टारशिप उड्डाण यशस्वीपणे पूर्ण झाले होते, जरी ते उड्डाणानंतर समुद्रात उतरले होते. या पाचव्या उड्डाणाने मात्र, स्पेसएक्सने आणखी एक मोठी कामगिरी पार पाडली आणि रॉकेट पुन्हा वापरण्याजोगे करण्याच्या दिशेने आणखी एक पाऊल पुढे टाकले.
या तांत्रिक प्रगतीमुळे अंतराळ संशोधन अधिक सुलभ होणार आहे, तसेच भविष्यातील अंतराळ मोहिमांचे नियोजन अधिक कार्यक्षम होणार आहे. अंतराळ तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात सतत नवनवीन प्रयोग करण्याच्या स्पेसएक्सच्या धडाडीमुळे आता मानवी अंतराळ मोहिमा आणखी वेगाने आणि खर्चिक दृष्टिकोनातून प्रगत होणार आहेत. या यशस्वी उड्डाणामुळे अंतराळात जाण्याची स्वप्नं पूर्ण करण्यासाठीचा मार्ग अधिक खुला झाला आहे.
स्पेसएक्सने जगातील अंतराळ तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात या पाचव्या उड्डाणाद्वारे मोठे यश मिळवले आहे. या यशाच्या मदतीने अंतराळ अन्वेषण अधिक स्वस्त आणि सोपे करण्याचे ध्येय आता अधिक जवळ आले आहे. स्टारशिपच्या या यशस्वी उड्डाणामुळे भविष्यातील अंतराळ मोहिमांसाठी आणखी एक नवी दिशा निर्माण झाली आहे.
